Wilhelm Obrzut, urodzony 30 września 1898 roku w Grybowie, pozostawił po sobie znaczący ślad w historii Polski.
Jako kapitan piechoty Wojska Polskiego oraz Polskich Sił Zbrojnych, jego życie zawodowe było związane z wartościami, które stanowiły fundamenty narodowej tożsamości.
W 1962 roku został mianowany majorem przez Prezydenta RP na uchodźstwie, co podkreśla jego wpływ i znaczenie w wojskowych kręgach polskiej diaspory.
Obrzut był również kawalerem Orderu Virtuti Militari, najwyższego odznaczenia wojskowego, co świadczy o jego odwadze i poświęceniu w służbie dla ojczyzny.
Życiorys
Wilhelm Obrzut przyszedł na świat 30 września 1898 roku w Grybowie, jako syn Franciszka. Młodzieńcze lata spędził w Tarnowie, gdzie uczęszczał do szkoły powszechnej oraz do C. K. II Gimnazjum, które ukończył w 1914 roku, będąc w klasie z Henrykiem Sucharskim. Już od najmłodszych lat angażował się w działalność skautową, a w 1914 roku związał się z Polowymi Drużynami Sokolich.
Podczas I wojny światowej, w 1916 roku, został powołany do jednostki austro-węgierskiej, a konkretnie do 32 pułku piechoty Obrony Krajowej. Po zawirowaniach związanych z buntem w jednostce, na początku 1918 roku został skierowany na front włoski, gdzie włączono go do oddziału karnego. 22 czerwca 1918 roku odniósł rany w walkach nad Piawą.
Po zakończeniu wojny, 1 listopada 1918 roku, zgłosił się do formowanych wojsk polskich, które bazowały na jego macierzystym 32 pułku strzelców w Bochni. Formalnie został przyjęty do Wojska Polskiego na mocy dekretu z 3 kwietnia 1919 roku, z potwierdzeniem stopnia podporucznika od 1 lutego 1918 roku. Przydzielono go 1 listopada 1918 roku do 20 pułku piechoty.
W 2 pułku Strzelców Podhalańskich, który powstał z przemianowanego 32 pułku, aktywnie brał udział w wojnie polsko-ukraińskiej, obejmując funkcję dowódcy plutonu ciężkich karabinów maszynowych oraz dowódcy kompanii. W trakcie wojny polsko-bolszewickiej uczestniczył w wyprawie kijowskiej oraz w działaniach odwrotowych, a także w Bitwie Warszawskiej oraz w kontruderzeniu znad Wieprza. Po 5 sierpnia 1920 roku dowodził zajęciem fortu na północ od Dobratycz i odpierał uderzenia bolszewików.
W dniach 22 września 1920 roku, podczas trzydniowych walk pod Kuźnicą, szczególnie wyróżnił się odwagą w walkach o wsie Kowale, Zajzdra oraz Długosielce. W 1919 roku zweryfikowano go do stopnia porucznika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca tego samego roku. W końcówce 1920 roku, z 2 pułkiem dotarł do Sanoka, gdzie jednostka stacjonowała w okresie pokoju. W latach 20. i 30. II Rzeczypospolitej kontynuował służbę w tymże pułku, osiągając stan dowódcy kompanii.
Ze względu na stwierdzenie w 1931 roku gruźlicy, został uznany za niezdolnego do dalszej służby wojskowej. W 1934 roku, jako kapitan piechoty, przeszedł w stan spoczynku i został włączony do oficerskiej kadry okręgowej nr X, gdzie przynależał do Powiatowej Komendy Uzupełnień w Sanoku. W jego pracy zawodowej istotnym punktem była także działalność w Związku Strzeleckim, gdzie na początku 1935 roku objął funkcję komendanta powiatowego, a w 1936 roku był powiatowym rezerwy.
Do 1939 roku przynależał do sanockiego gniazda Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”. Był również delegatem do Koła Przyjaciół Harcerstwa w Sanoku, które zostało założone 10 marca 1937 roku. Latem 1939 roku objął stanowisko zastępcy członka sądu koleżeńskiego w okręgu lwowskim Związku Byłych Ochotników Armii Polskiej. Mieszkał w Sanoku z żoną Marią przy ulicy Bartosza Głowackiego 24.
W czasie II wojny światowej służył w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie. Po wojnie, w sierpniu 1949 roku, osiedlił się w Penrhos w Walii, gdzie zarządzał kantyną. W 1962 roku, na mocy decyzji Prezydenta RP na uchodźstwie, otrzymał awans na stopień majora w korpusie oficerów piechoty. Zmarł 5 kwietnia 1966 roku i spoczywa na cmentarzu w Pwllheli w Walii.
Ordery i odznaczenia
Wilhelm Obrzut, w uznaniu jego heroicznych czynów, został odznaczony wieloma honorowymi nagrodami wojskowymi, które podkreślają jego odwagę i wkład w walce o ojczyznę. Poniżej przedstawiamy szczegółowy spis jego odznaczeń:
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 1425, przyznany za udział w wojnie w 1920 roku,
- Krzyż Walecznych, za bohaterstwo wykazane podczas walk odwrotowych w 1920 roku,
- Złoty Krzyż Zasługi, nadany 5 lipca 1939 roku,
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921,
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości,
- Krzyż Waleczności Armii gen. Bułak-Bałachowicza.
Przypisy
- Andrzej Romaniak. Ku niepodległej. Wilhelm Obrzut - wojenny bohater. „Tygodnik Sanocki”. Nr 15 (1370), s. 12, 13.04.2018 r.
- Wilhelm Obrzut. ancestry.co.uk. [dostęp 11.01.2016 r.]
- Paweł Sebastiański, Bronisław Kielar: Wykazy członków Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku. W: 125 lat sanockiego „Sokoła” 1889–2014. Sanok: Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Sanoku, 2014, s. 156.
- Anna Sebastiańska: Członkowie TG „Sokół” w Sanoku 1889–1946. 29.11.2009 r. [dostęp 24.05.2015 r.]
- Karolina Grodziska: Polskie groby na cmentarzach północnej Walii. Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 2004, s. 261.
- Lista oficerów Związku Strzeleckiego. Warszawa: Komenda Główna Związku Strzeleckiego, 1936, s. 58.
- Dembiński 1969 r., s. 3.
- Wilhelm Obrzut. Z raidu wzdłuż Karpat. „Strzelec”. Nr 5, s. 8, 03.02.1935 r.
- 9. Kurs Unitarny dla oficerów Z.S, – wykaz absolwentów. „Dziennik Zarządzeń i Rozkazów”. Nr 4, s. 4, 01.04.1935 r.
- Z życia organizacyjnego Obwodu L. M. i Kol. Przemyśl. „Zew Morza”. Nr 3-4, s. 11, 1935 r.
- Tadeusz Miękisz: Zarys historii Tow. Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku w 50-tą rocznicę jego istnienia. Sanok: Polskie Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”, 1939, s. 39.
- 1302. Dekret. „Dziennik Rozkazów Wojskowych”. Nr 41, s. 991, 12.04.1919 r.
- 1334. Rozkaz. „Dziennik Rozkazów Wojskowych”. Nr 41, s. 1001, 12.04.1919 r.
- Rocznik Oficerski 1923, s. 439.
- Rocznik Oficerski 1924, s. 382.
- Rocznik Oficerski 1928, s. 235.
- Rocznik Oficerski 1923, s. 379.
- Rocznik Oficerski 1924, s. 328.
- Rocznik Oficerski 1928, s. 102.
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934, s. 1043.
- Ludwik Migdał: Zarys historji wojennej 2-go Pułku Strzelców Podhalańskich. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1929, s. 27.
- Ludwik Migdał: Zarys historji wojennej 2-go Pułku Strzelców Podhalańskich. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1929, s. 32.
- Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum II. w Tarnowie za rok szkolny 1913/14. Tarnów: 1914, s. 81.
- Wykaz oficerów, którzy nadesłali swe karty kwalifikacyjne, do Wydziału prac przygotowawczych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922, s. 83.
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Witold Winkler | Maksymilian Matwijów | Zygmunt Giercuszkiewicz | Eugeniusz Duda | Marian Adamaszek | Ludwik Franciszek Maciejowski | Franciszek Paszek | Andrzej Marecki | Karol RomańczykOceń: Wilhelm Obrzut