Marian Adamaszek

---

Życiorys

Marian Adamaszek przyszedł na świat 20 marca 1913 roku w Grybowie, w rodzinie Jana Adamaszka oraz Teodozji Niemasik. Niestety jego ojciec, Jan, będący z zawodu murarzem, zginął podczas I wojny światowej, walcząc w armii austro-węgierskiej pod Kraśnikiem w 1914 roku. W swoim rodzinnym mieście Marian rozpoczął edukację w szkole powszechnej, a następnie kontynuował naukę w gimnazjum w Krakowie. W 1931 roku zdał egzamin maturalny w Grybowie, a kilka lat później podjął studia na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, które ukończył w 1935 roku, zdobywając tytuł magistra prawa.

Po zakończeniu studiów Marian rozpoczął pracę w Urzędzie Skarbowym w Brześciu, gdzie najpierw odbywał bezpłatną praktykę. Jego kolejne posady obejmowały urzędy w Łunińcu, Pszczynie oraz Katowicach, a w Mysłowicach objął stanowisko referenta. Gdy w 1939 roku wybuchła wojna, ewakuował się z pozostałymi pracownikami urzędu skarbowego na Kresy Wschodnie do Lwowa.

W obliczu klęski kampanii wrześniowej oraz zajęcia Kresów Wschodnich przez Armię Czerwoną, Adamaszek, przebywając we Lwowie, zdecydował się na podjęcie pracy w Donbasie. W maju 1941 roku został wcielony do Armii Czerwonej, gdzie w batalionie budowlanym uczestniczył w budowie lotnisk. Po ataku Niemiec na ZSRR jego jednostka została oddelegowana na wschód, przy czym Marian został ciężko ranny w czasie nalotu. Po operacji ewakuowano go do Stalingradu, gdzie kontynuował dalsze leczenie.

W grudniu 1941 roku, przerwał rekonwalescencję, zgłaszając się do tworzonej przez gen. Andersa Polskiej Armii w ZSRR. Służbę w Armii Andersa rozpoczął jako strzelec, a następnie został ewakuowany do Anglii drogą morską. Już tam wyraził chęć służby w lotnictwie, a 14 czerwca 1942 roku rozpoczął szkolenie w zakresie strzelca samolotowego, które obejmowało kursy dla załóg latających oraz szkołę nawigatorów i obserwatorów. Po ukończeniu szkolenia w sierpniu 1944 roku, rozpoczął pierwsze loty szkoleniowe w Oddziale Wyszkolenia Bojowego na bombowcach.

14 grudnia 1943 roku Marian został przydzielony do 300 dywizjonu bombowego „Ziemi Mazowieckiej”. Swoją karierę bojową jako nawigator rozpoczął od lotu, który miał na celu minowanie niemieckiego portu w Brestu w nocy z 14 na 15 stycznia 1944 roku. Innym istotnym zadaniem było bombardowanie obiektów przemysłowych w Szczecinie, które miało miejsce w nocy z 16 na 17 sierpnia 1944 roku. Po zakończeniu 32 lotów bojowych, został przeniesiony do szkoły nawigatorów RAF w Blyton, gdzie pełnił rolę instruktora. Otrzymał pozytywną rekomendację i został skierowany do Szkoły Podchorążych Piechoty i Kawalerii Zmotoryzowanej, jednak złożył wniosek o skierowanie do dywizjonu lotniczego, pragnąc nadal służyć w polskim lotnictwie.

Po ukończeniu szkoły w maju 1945 roku, Marian trafił do 301 dywizjonu bombowego „Pomorskiego”, który został przekształcony w dywizjon transportowy. Na tym stanowisku miał obowiązek wykonywania lotów na samolotach Vickers Warwick oraz Handley Page Halifax, podróżując do Włoch, Francji, Grecji, Norwegii i Wielkiej Brytanii. Po demobilizacji awansował na podporucznika i powrócił do Polski w grudniu 1948 roku.

Po powrocie osiedlił się w Szczecinie, gdzie pracował jako urzędnik, a także pełnił funkcję radcy prawnego w przedsiębiorstwach budowlanych. W 1966 roku Moskiewska Telewizja nakręciła reportaż dotyczący odkrycia niewybuchu bomby lotniczej z czasów II wojny światowej, który miał miejsce w Szczecinie. W tym reportażu Marian Adamaszek wspominał swoje doświadczenia jako członek załogi bombowca Avro Lancaster, który brał udział w bombardowaniu Szczecina w 1944 roku. Marian Adamaszek zmarł 5 listopada 1990 roku i został pochowany na cmentarzu Centralnym w Szczecinie.

Odznaczenia

Marian Adamaszek otrzymał liczne odznaczenia za swoje zasługi, które świadczą o jego odwadze oraz oddaniu. Wśród nich znajdują się:

• Krzyż Walecznych (trzykrotnie),
• Medal Lotniczy,
• Krzyż Kawalerski Odrodzenia Polski,
• War Medal 1939–1945,
• 1939–1945 Star,
• Air Crew Europe Star.

---

Oceń: Marian Adamaszek

---